ประทัดใหญ่
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Quassia amara L.
ชื่อสามัญ : Stave-wood, Sironum wood
วงศ์ : Simaroubaceae
ชื่ออื่น : ปิง ประทัด (ภาคกลาง)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้พุ่ม สูง 1.5-3 เมตร แตกกิ่งก้านมากเป็นพุ่มเตี้ย เปลือกต้นเรียบ สีน้ำตาล ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนก ออกเรียงสลับ ใบย่อยมี 5 ใบ รูปรีหรือรูปไข่กลับ กว้าง 2-3 ซม. ยาว 3-5 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบรูปลิ่ม ขอบใบเรียบ แผ่นใบเรียบ สีเขียว ก้านใบรวมสีแดงมีครีบแผ่ออกทั้งสองข้าง ใบอ่อนสีแดง ดอก ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ดอกสีแดงสด กลีบดอกไม่บานจะหุ้มเกสรอยู่เป็นรูปกรวยคว่ำ ก้านช่อดอกสีแดง ผล เป็นผลกลุ่ม ผลย่อยรูปไข่กลับ สีแดงคล้ำ
ส่วนที่ใช้ : ราก ใบ เนื้อไม้ เปลือก
สรรพคุณ :
- ราก – มีรสขมจัด ใช้ปรุงเป็นยาแก้ไข้ได้ดี
- ใบ – ทาผิวหนัง แก้คัน
- เปลือกและเนื้อไม้ – เป็นยาบำรุงน้ำย่อย ทำให้เกิดอยากรับประทานอาหาร
- เนื้อไม้ – นำมาสกัดเป็นยาขับพยาธิเส้นด้ายสำหรับเด็ก
วิธีและปริมาณที่ใช้ :
- ใช้เป็นยาแก้ไข้มาเลเรีย
ต้มเนื้อไม้ประทัดจีน (ประทัดใหญ่) 4 กรัม ด้วยน้ำ 4 ถ้วยแก้ว เคี่ยวให้เหลือ 2 ถ้วยแก้ว รับประทานครั้งละ 1/4 ถ้วยแก้ว วันละ 2 ครั้ง ก่อนอาหาร เช้า-เย็น
ใช้เป็นยาขมเจริญอาหาร และเป็นยาขับพยาธิเส้นด้าย
ใช้เนื้อไม้ 0.5 กรัม ประมาณ 4-5 ชิ้น ชงน้ำเดือด 1/2 ถ้วยแก้ว รับประทานครั้งเดียว